Chuyện đằng sau bản án (Kỳ 2 )

Những người chứng kiến nói gì

Các đại lý bán lẻ từng cân phân cho khách hàng

Những ngày đầu năm 2017, khi sự việc vỡ lở, nhân dân Văn Quan rộ lên câu chuyện tại sao anh Tuyến hiền lành là thế, có vợ làm hiệu phó một trường THPT lại vướng vòng lao lý? Vậy Hoàng Trung Tuyến là ai?

Ngay khi tiếp cận vụ việc từ năm 2016 và cả trước đó, tôi chẳng lạ gì Tuyến bởi trước đây tôi được phân công viết về mảng kinh tế, vì thế các Công ty liên quan đến nông nghiệp ít nhiều tôi đã từng có dịp tiếp xúc. Nhớ có lần ghé qua Chi nhánh Vật tư nông nghiệp Văn Quan, Hoàng Trung Tuyến đều mời tôi uống nước và không quên rót cho ly rượu ngâm rễ cây mà chính Tuyến cũng chẳng biết cây gì. Bình rượu đã trong như mắt mèo, ép uống hết chén rồi nói: “Quý lắm mới mời”. Trong mắt tôi, Tuyến khá ngoan, nhanh nhẹn và có phần nào thật thà, vậy mà tại sao từ thủ kho có nghiệp vụ, chiến sỹ thi đua của Công ty lại vướng vào cái vòng tiền bạc, lao lý? Câu chuyện ấy khiến tôi lại phải ngược Văn Quan lần nữa.

Gặp tôi, chị La Thị M, hàng xóm của Tuyến chẳng cần úp mở: “Tại cô chú ấy sĩ diện quá mà, ai lại trẻ thế cứ thích “làm sang” sớm làm gì”? Câu nói của chị M như đã cởi cái nút thắt của vấn đề rơi vào vòng lao lý của Tuyến. Khi nhận được đơn tố cáo của Công ty, xác định đây là vụ án cực kỳ nghiêm trọng, ba ngành: Công an, Kiểm sát, Tòa án đã cùng vào cuộc. Dù Tuyến tìm đủ mọi cách đổ lỗi cho người khác, chối tội nhưng cuối cùng sự thật vẫn là sự thật và Tuyến phải chịu sự trừng phạt của pháp luật. Theo ông Nguyễn Xuân Ảnh, Trưởng phòng 3 Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh, khi thụ lý vụ án, ông rất đau lòng vì một gia đình cán bộ lại rơi vào vòng lao lý vì lòng tham, vì lối sống cấp tiến quá đà. Nguyên nhân sâu xa là Tuyến muốn bốc ngay, muốn bằng chị bằng em nên không chịu được trước cám dỗ của đồng tiền. Thế là Tuyến đi vay của họ hàng là: ông Hà Văn Tơ, bà Hứa Thị Hợp, ông Dương Công Trí, vay ngân hàng… trên 500 triệu đồng nhưng gia đình Tuyến lương có hơn chục triệu đồng, chi tiêu tằn tiện còn khó chưa nói đến có tích lũy. Cách tốt nhất là tháo kho rồi trả dần. Thế nhưng “vỡ ruộng thì ra, làm nhà thì tốn”, số nợ càng lớn lên bao việc phải lo toan khiến Tuyến quẫn trí. Và cái gì đến nó tất phải đến, ngày 22/9/2016, Tuyến bị cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh bắt tạm giam vì tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản kèm theo lệnh kê biên nhà để khắc phục hậu quả.

Công nhân Công ty VTNN bốc hàng cho nông dân

Ngày 14/7/2017, tại phiên tòa sơ thẩm Tòa án Nhân dân tỉnh Lạng Sơn đã tuyên Bản án số 71/2017/HSST, phạt Hoàng Trung Tuyến 14 năm tù giam. Tất nhiên Tuyến và gia đình cũng liên tục kêu oan, đổ tại bệnh tật, trí nhớ không tốt nên không nhớ các khoản nợ, rồi đổ lỗi cho chị nguyên trưởng chi nhánh…Thế nhưng lưới trời lồng lộng.

Cũng có vài đồng nghiệp của chúng tôi quan tâm đến vụ này muốn “cứu” Tuyến hay ít nhất là kêu cho nhẹ tội nhưng khi xem hồ sơ vụ án, đọc cáo trạng, các đồng nghiệp đều lắc đầu vì tội danh đã quá rõ ràng, không thấy dấu hiệu oan sai.

Tôi vẫn ám ảnh cái chuyện sao một con người như Tuyến lại vào tù? Ông Nguyễn Thanh Vân có lần cho tôi xem cái ảnh của nhà Tuyến, phải nói ngôi nhà quá đẹp. Để giải quyết có tình có lý, Công ty đã phải lặn lội đến từng tốp thợ thi công công trình cho Tuyến mời rượu, mời cơm để họ cho con số khá chính xác về đơn giá, theo tôi biết thì nó gần 2 tỷ đồng giá tại thời điểm đó. Với gia đình cán bộ thâm niên chưa cao điều đó là cực kỳ xa xỉ.

Ông Hoàng Văn K., cùng khu phố với nhà Tuyến cho biết: “Chẳng biết chúng nó lấy tiền đâu mà giàu lên nhanh thế, chồng bán hàng cho công ty mà xây được cái nhà to tướng, đến chúng tôi cống hiến cả đời còn chưa dám mơ”. Nhiều hàng xóm nhà Tuyến mà tôi gặp cũng cùng một nhận xét. Nếu không tiết kiệm cứ vung tay quá trán thế này thì tất sinh tội phạm. Mà cái nghề thủ kho vật tư, ranh giới để phạm tội quá mong manh.

Điều muốn nói nữa là lòng người. Trước khi viết những dòng này, tôi cũng tìm hiểu qua anh em đồng nghiệp, trớ trêu thay có đồng nghiệp của tôi có người là học trò cũ của gia đình Tuyến (vợ Tuyến là lãnh đạo quản lý một trường trung học). Còn Tuyến là thủ kho vật tư mà thủ kho vật tư nông nghiệp thì gần như độc quyền nhập hàng, bán hàng, giữ tiền, thế mới có câu “thủ kho to hơn thủ trưởng”. Góc độ nào đó công ty đã giao cho Tuyến cái quyền làm “tướng” trên mặt trận phân, giống ở Văn Quan. Bất giác tôi nhớ câu Bác dạy về đạo làm tướng: “Tâm dục tế, trí dục viên, hạnh dục phương” nói thì dài nhưng phải có cái tâm sáng, tinh tế, không tham lam thì mới làm thủ kho, làm tướng tốt được.

Bài học nào còn nóng hổi

Hoàng Trung Tuyến vi phạm pháp luật phải chịu hình phạt nghiêm khắc là lẽ thường nhưng còn những người dung túng, cản trở, tạo điều kiện cho Tuyến phạm tội thì sao? Dư luận cần có bản án lương tâm dành cho họ. Không thể nào hiểu nổi nhẽ ra trong điều kiện khó khăn thì phải chịu thương chịu khó, chắt bóp, năng nhặt chặt bị đến một lúc nào đó sẽ thực hiện được những ước mơ, trang trải làm cuộc sống tốt hơn lên, nhưng Tuyến đã không chọn con đường ấy mà chọn đường tắt đến mức vi phạm pháp luật.

Kết lại bài viết, thâm tâm tôi cũng mong tòa phúc thẩm xử Tuyến nhẹ hơn nếu thành khẩn và đã có nhân thân tốt, nhưng dù thế nào thì Tuyến cũng khó lòng thoát án bởi tội Tuyến gây ra với công ty đã quá lớn nhưng với người nông dân Văn Quan còn lớn hơn, việc làm ấy vô tình đã không ổn định được thị trường phân bón, tạo điều kiện cho một số thành phần bất hảo đưa phân bón giả, kém chất lượng bên ngoài lọt vào. Đây là cái giá phải trả, nhưng nó cũng là bài học nóng hổi không chỉ của một người mà sẽ là rất, rất nhiều người.